Η κάθοδος της παρακρατικής-φασιστικής οργάνωσης ΕΕΕ στην Αθήνα [25 Ιούνη 1933]

Ο ελληνικός φασισμός πηγάζει από το κράτος, επανδρώνεται από αυτό, αποτελεί τον πιο πιστό υπηρέτη της καταστολής του απέναντι στο λαϊκό κίνημα. Στην Ελλάδα οι φασίστες είναι οργανικό και αναπόσπαστο κομμάτι του κράτους, εφεδρεία της πολιτικής του. Όπως ο αφέντης του, το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος ήταν υπηρέτης της ντόπιας ολιγαρχίας και των ξένων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Πραγματοποιώντας μια βουτιά μέσα στον ιστορικό χρόνο, παρατηρούμε την λεπτή γραμμή που συνδέει την δράση του παρακράτους απέναντι στο οργανωμένο λαϊκό κίνημα. Η πρώτη εμφάνισή του γίνεται το 1916 με τον Σύλλογο των Απόστρατων, μια παραστρατιωτική ομάδα που δρούσε υποστηρίζοντας την πολιτική του Μεταξά. Εν συνεχεία, χαρακτηριστικό παράδειγμα του ελληνικού φασισμού αποτελεί η 3Ε, παρακρατική-φασιστική οργάνωση που ιδρύθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1927 με πολιτικές αρχές δομημένες στην αντικομμουνιστική και αντεργατική πάλη και υπαρκτά χρηματοδοτούμενες παραστρατιωτικές δομές. Το 1933 πραγματοποίησε την ‘’πορεία προς την Αθήνα’’ στο πλαίσιο της ‘’καθόδου στη Ρώμη’’ του Μουσολίνι. Η επιτυχία της κίνησης της συνοδεύτηκε από μια βιαστική κίνηση αυτονόμησης και μετασχηματισμού της σε ΕθνικοΣοσιαλιστικό Κόμμα-Εθνική Ένωσις Ελλάδος. Η επαναφορά της σε οργάνωση ήταν άμεση καθώς η κρατική και επιχειρηματική χρηματοδότηση διακόπηκε αμέσως. […]

  1. Απόσπασμα από την πολιτική τοποθέτηση του Αντιφασιστικού-Αντιεξουσιαστικού στεκιού Δίστομο στην αντιφασιστική εκδήλωση για τα 3 χρόνια του στεκιού στις 24/11/17 στο Γκίνη
  •  Ολόκληρη η τοποθέτηση εδώ: https://distomo.espivblogs.net/πολιτική-τοποθέτηση-του-στεκιού-για-τ/
  • Ηχογράφηση της εκδήλωσης εδώ: https://distomo.espivblogs.net/ηχογράφηση-αντιφασιστικής-εκδήλωσης/

 

Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα ιστορικά στοιχεία για την παρακρατική-φασιστική οργάνωση Τρία Έψιλον

H ‘Εθνική Ένωσις Ελλάς’, γνωστή και ως Τρία Έψιλον ή ΕΕΕ, ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στις 20 Ιανουαρίου του 1927, εγκρίθηκε το Καταστατικό για τη δημιουργίας της οργάνωσης «Εθνική Ένωσις Ελλάς» και αναγνωρίστηκε το Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Ιδρυτικά στελέχη της ΕΕΕ υπήρξαν ο Αλέξανδρος Ουσταπασίδης, ο οποίος είχε αναλάβει προσωρινά την Προεδρία της οργάνωσης, ο Γεώργιος Κοσμίδης, ο Δημήτριος Χαριτόπουλος, ο Χρήστος Νικολαΐδης, ο Μιχαήλ Τσομλεκτσόπουλος,  ο Ιορδάνης Κανιόγλου, ο Σταύρος Σταυριανός, ο Διογένης Σισμανόγλου κ.ά.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Καταστατικού της οργάνωσης, η ΕΕΕ λειτουργούσε επίσημα ως σωματείο αλληλοβοήθειας, οικονομικής ενίσχυσης κι εύρεσης εργασίας στα μέλη της, ενώ προέβαινε και στη διευκόλυνση της διανομής των προϊόντων των βιομηχανικών κι αγροτικών επιχειρήσεων, στις οποίες εργάζονταν επίσης μέλη αυτής. Ωστόσο, στην πραγματικότητα ήταν μία αντισημιτική, αντικομμουνιστική κι αντικοινοβουλευτική παραστρατιωτική οργάνωση. Έμβλημά της ήταν ο δικέφαλος αετός, ο οποίος παρίστατο στη σημαία και τη σφραγίδα της ΕΕΕ, η οποία είχε δημιουργήσει και το δικό της ύμνο, με την ονομασία «Όλοι στον Αγώνα». Τα γραφεία της βρίσκονταν στο Μέγαρον Ερμείον, στην οδό Πανταζίδου 8 στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Τα μέλη της ΕΕΕ απαρτίζονταν από Έλληνες χριστιανούς, που υποχρεώνονταν να εκδηλώνουν πίστη στους στόχους της οργάνωσης. Κύριος στόχος τους ήταν η διαφύλαξη των αξιών και των παραδόσεων του Έθνους, η αναζωογόνηση του εθνικού φρονήματος και η προστασία της Πατρίδας και της Οικογένειας. Ειδικότερα, ο Πρόεδρος της ΕΕΕ, Γεώργιος Κοσμίδης, ήταν πρόσφυγας εμποροράφτης από την Κωνσταντινούπολη. Οι Τριεψιλίτες, όπως ονομάζονταν, απαρτίζονταν κυρίως από έφεδρους αξιωματικούς και άτομα με εθνικιστικά και αντισλαβικά αισθήματα, των οποίων η δράση ήταν γνωστή ήδη από την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας. Επιπλέον, μέλη αυτής ήταν άτομα νεαρής ηλικίας από τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. 

Πίστευαν στην καθαρότητα και την ανωτερότητα της ελληνικής φυλής και απέβλεπαν στην επέκταση των γεωγραφικών συνόρων της χώρας. Παράλληλα, προέβαιναν σε δράσεις τόσο εναντίον των Εβραίων όσο και των Αριστερών, έχοντας την αμέριστη προστασία και την ενθάρρυνση της κυβέρνησης. Συχνά ήταν τα φαινόμενα επιθέσεων και πετροβολισμών σε καφενεία και κέντρα εστίασης αριστερών, ενώ σε τοίχους της Θεσσαλονίκης γράφονταν αντιεβραϊκά συνθήματα.

Η οργάνωση Τρία Έψιλον, χρηματοδοτούνταν πέρα από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, το Υπουργείο Πρόνοιας, τις τράπεζες Εθνική και Εκδοτική και από τον Σύνδεσμο των εν Ελλάδι Ανωνύμων Εταιρειών, τον ‘πρόδρομο’ του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών. Στις αρχές του 1932, ξεκίνησε η δημιουργία Εθνικών Ενώσεων από την ΕΕΕ. Κύριος στόχος των σωματείων αυτών ήταν η πάταξη των απεργιών που προκαλούνταν από τους κομμουνιστές.  Στις 9 Αυγούστου του 1932 μέλη της ΕΕΕ επιτέθηκαν εναντίον εργατών τραυματίζοντας σοβαρά οκτώ από αυτούς. Και άλλες ενέργειες σημειώθηκαν εναντίον εργατών, όπως η δολοφονία δυο καπνεργατών στις 12 Αυγούστου του 1932 και ο ξυλοδαρμός άλλου ενός εργάτη στην Καβάλα τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ενώ υπήρχαν και απειλές εναντίον των Συνδικάτων. Ο στρατός και η αστυνομία δεν τάχθηκαν σε καμία περίπτωση ξεκάθαρα εναντίον της ΕΕΕ, αντιθέτως η τελευταία συνεργαζόταν με την αστυνομία, κάτω από την ομπρέλα προστασίας των κρατικών αρχών στα εργατικά ζητήματα.”

 Προετοιμασίες για την Κάθοδο της ΕΕΕ στην Αθήνα

 ”Η πορεία αυτή θα πραγματοποιούταν για την ενίσχυση του εθνικού φρονήματος και ελληνικού ήθους, με το προσκύνημα τους στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Στη συνέχεια, στους δρόμους της Αθήνας, τοιχοκολλήθηκε το σήμα της οργάνωσης από μέλη της υπό την προστασία της αστυνομίας. Συνεργείο εργατών προέβη στο σβήσιμο των σημάτων και την αντικατάστασή τους με αντιφασιστικά συνθήματα. Πραγματοποιήθηκε συμπλοκή μεταξύ κομμουνιστών και ΕΕΕ. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν σε πολλές πόλεις της χώρας αντιφασιστικές συγκεντρώσεις, μεταξύ άλλων σε Αθήνα και Θήβα.  Η αναχώρηση της ΕΕΕ είχε καθοριστεί για το Σάββατο στις 24 του Ιούνη από τη Θεσσαλονίκη και η επιστροφή για την Τρίτη στις 27 του μηνός. Η επικείμενη κάθοδος ονομάστηκε από την ΕΕΕ ως «Πανελλήνιος Εθνικός Συναγερμός», ενώ η κυβέρνηση διέθεσε για τις ανάγκες της οργάνωσης τριάντα βαγόνια. 

 Στις 24 Ιουνίου του 1933 ξεκίνησε η περίφημη «Πορεία προς την Αθήνα», στα πρότυπα της «Πορείας προς τη Ρώμη» που είχε πραγματοποιήσει ο Μουσολίνι τον Οκτώβριο του 1922. Η κίνηση αυτή φαίνεται να ενισχύθηκε με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης, υπό τον Χ. Βαμβακά και τους δημοτικούς συμβούλους,  και της κυβέρνησης Τσαλδάρη, με τη χρηματοδότηση των υπουργών Ράλλη και Σαγιά, τους μεγαλοτραπεζίτες και τους καπνεμπόρους, ενώ φήμες διαδίδονταν πως τα μέλη της ΕΕΕ θα ήταν οπλισμένα, παραλαμβάνοντας τον εξοπλισμό από το γενικό επιτελείο στρατού και την αστυνομία. Επιπλέον, οικονομική ενίσχυση θα λαμβανόταν από τα εμπορικά επιμελητήρια σχετικά με την ένδυση των μελών της ΕΕΕ.

 Στις 25 Ιουνίου, το πρωί, οι αμαξοστοιχίες αφίχθησαν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Αθήνας.237 Στην οδό Κωνσταντινουπόλεως, μέλη της ΕΕΕ πυροβόλησαν στην πλάτη και τραυμάτισαν σοβαρά έναν εργάτη, δικαιολογώντας τη στάση ως άμυνα στις επιθέσεις των εργατών προς την αμαξοστοιχία, αν και κάτοικοι της περιοχής, αυτόπτες μάρτυρες, ανέφεραν πως δεν υπήρξε καμία επίθεση προς την οργάνωση. Μέλη της ΕΕΕ, φτάνοντας, άρχισαν να πυροβολούν οποιονδήποτε βρισκόταν κοντά στο σταθμό και φορούσε εργατικά ρούχα, όπως το συνεργείο σιδηροδρομικού σταθμού. Στο σταθμό κατέφτασαν ομάδες εργατών και στράφηκαν εναντίον της οργάνωσης με αποδοκιμασίες και ρήψεις πετρών. Το Α’ Αστυνομικό Τμήμα Αθηνών μετέβηκε στα γραφεία της εφημερίδας ‘Ριζοσπάστης’ και στο τυπογραφείο, όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι περισσότεροι από πενήντα εργάτες κι αφού πραγματοποιήθηκαν συμπλοκές, ακολούθησαν συλλήψεις.  Περίπου 3.000 μέλη της ΕΕΕ, ομοιόμορφα ενδεδυμένοι, παρέλασαν κι έδωσαν όρκο μπροστά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη για πίστη στην Πατρίδα και την Ορθοδοξία, με την παρουσία πολλών επισήμων της χώρας.

 Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκαν συγκρούσεις μεταξύ μελών της ΕΕΕ και κομμουνιστών, σε πολλά σημεία της πόλης. Δυνάμεις του ΚΚΕ αποδοκίμασαν τα μέλη της ΕΕΕ με την άφιξή τους στο σιδηροδρομικό σταθμό. Στις διαμάχες υπήρξαν πυροβολισμοί κι ένας άνθρωπος, έχασε τη ζωή του. Το βράδυ της 26ης Ιουνίου, περισσότεροι από 100 κομμουνιστές επιτέθηκαν στη Βαρβάκειο κατά της νεολαίας της ΕΕΕ. Ακολούθησε πετροπόλεμος και συμπλοκές μεταξύ κομμουνιστών, αστυνομίας και ΕΕΕ. Ένας εργάτης της αντιδιαδήλωσης, έχασε τη ζωή του από πυρά των αντιπάλων. Έπειτα η αστυνομία συνέλαβε ‘προληπτικά’ περίπου 200 κομμουνιστές για διατάραξη, ενώ στον Πειραιά περίπου 100 άτομα φαλαγγίτες συνέχισαν να πραγματοποιούν πορεία στα πρότυπα των γερμανικών SS και SA. Ακολούθησαν κι εκεί συμπλοκές με αντιδιαδηλωτές κι αστυνομικούς, ενώ συνελήφθησαν οι επικεφαλής της πορείας αυτής. Οι γνώμες που διατυπώθηκαν στις λίστες των εφημερίδων της εποχής διίσταντο ως προς τις εξελίξεις των επεισοδίων. Η αναχώρηση της ΕΕΕ από την Αθήνα ήταν βιαστική. Έως την ώρα της αναχώρησης, η στρατοπέδευσή τους έγινε στο Μαράσλειο κι ενώ συντάχθηκαν σε φάλαγγα πέρασαν από την οδό Πανεπιστημίου  για να μεταβούν στο σταθμό Λαρίσης, όπου πραγματοποιήθηκαν συγκρούσεις με εργάτες, ενώ τραυματίσθηκαν δύο άτομα και άλλα δύο συνελήφθησαν.”

  • Τα παραπάνω αποσπάσματα προέρχονται από την μεταπτυχιακή εργασία με τίτλο ”Η Οργάνωση Εθνική Ένωσις Ελλάς (Τρία Έψιλον) ” της Χριστιάνα Πιστόλα http://ikee.lib.auth.gr/record/135187/files/GRI-2014-13178.pdf

Φωτογραφικό Υλικό / Ντοκουμέντα:

Έμβλημα της οργάνωσης Τρία Έψιλον

Δημοσιεύθηκε στην Οπτικοακουστικό υλικό. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.